Pierwsze dni w przedszkolu, czyli sposób na udaną adaptację

Pierwsze dni w przedszkolu nie należą do łatwych. Po przedszkolnych korytarzach niejednokrotnie niesie się odgłos płaczu, szlochu i wołania "Do mamy!". Te dni są stresujące nie tylko dla dzieci, ale również dla rodziców i nauczycieli. Jak je przetrwać? Jak wspomóc w tym procesie przedszkolaki i ich rodziców?

Musimy pamiętać, że przekraczając próg przedszkola dziecko przechodzi ze środowiska rodzinnego, które jest znajome i bezpieczne, do nieznanego środowiska przedszkolnego. Aby poznać przedszkole i oswoić się z nim przedszkolaki potrzebują czasu - to adaptacja. U jednych dzieci jest to prawie niezauważalne, a u innych trwa długo i obfituje we łzy i lęk. 

Co ważne - adaptacja dotyczy nie tylko dzieci, ale również ich rodziców! Niejednokrotnie przeżywają oni rozpoczęcie edukacji przedszkolnej na równi z dzieckiem. Pojawiają się trudne emocje, stres, lęk o dziecko, nawet łzy. Niestety te obawy często przenoszą się na dzieci, co może w dużym stopniu utrudniać przebieg adaptacji. 

Zadaniem nauczyciela jest pomoc rodzicom
i dzieciom w przejściu przez ten trudny czas. Jak to zrobić?

Ø  Pójście dziecka do przedszkola jest to bardzo ważny etap w życiu całej rodziny. Dlatego bardzo ważne jest uświadomienie rodzicom, iż pojawiające się u nich emocje, stres, niepewność są jak najbardziej naturalne. Dziecko oddziela się od rodziców, spędza z nimi mniej czasu, dlatego normalne jest pojawianie się obaw i lęku o dziecko. Zrozumienie tego procesu i umiejętność poradzenia sobie z własnymi emocjami jest niezmiernie ważne w przebiegu procesu adaptacji u dziecka – tylko panujący nad sobą rodzic jest w stanie wspomóc we właściwy sposób swoją pociechę. 

Ø  Ważne jest zapoznanie rodziców z programem adaptacyjnym przedszkola. Taki dokument pokaże im czarno na białym, że w tym pierwszym trudnym okresie nie będą pozostawieni sami sobie. Jakie działania można zawrzeć w takim programie? Najlepiej takie, które pomogą dzieciom i rodzicom poznać przedszkole jeszcze przez rozpoczęciem roku szkolnego: 

  ***Dzień lub tydzień otwarty – nowo przyjęte dzieci wraz z rodzicami są zapraszani do przedszkola na zajęcia, dzięki którym mogą poznać całe przedszkole: swoje wychowawczynie, sale, ogród. Dziecko odkrywając nowe miejsce może oswoić się z nowym środowiskiem. Dzięki obecności rodziców dziecko odczuwa przy tym mniejszy lęk i niepewność. Dla rodzica jest to również dobra okazja do  sprawdzenia warunków panujących w przedszkolu oraz poznania osób, które będą zajmować się jego dzieckiem.

   *** Imprezy i uroczystości przedszkolne – nowo przyjęte dzieci i ich rodziców można zaprosić na różne wydarzenia, które są organizowane w maju lub czerwcu na terenie przedszkola, np. piknik rodzinny, przedstawienie starszaków dla nowych dzieci, Dzień Dziecka. Takie uroczystości i imprezy to dobra okazja do integracji, poznania placówki, nawiązywania więzi między rodziną a przedszkolem, powstawania pozytywnych emocji.

Ø  „Pasowanie na przedszkolaka” - to uroczystość, która na początku roku szkolnego pozwoli poczuć dzieciom silniejszą więź z przedszkolem i stać się prawdziwymi przedszkolakami. Niech będzie krótka, wesoła, oczywiście z udziałem rodziców! 

Ø  Uśmiech, łagodny głos, dużo zabawy, przytulanie, pocieszanie - w pierwszych dniach chyba najważniejsza jest pozytywna atmosfera tworzona przez nauczyciela w grupie. Dzięki niej powstają (bezcenne) pozytywne pierwsze skojarzenia! Jest to kluczowe w procesie adaptacji. 

Ø  Pierwsze zebranie z wychowawcą – warto jest je zorganizować jeszcze przed nowym rokiem szkolnym, a najlepiej przed wakacjami. O czym mówić? 

--- zapoznać rodziców z obowiązującymi w placówce dokumentami – dzięki temu rodzic wie, na czym opiera się praca przedszkola oraz gdzie można szukać informacji

--- zaprezentować rozkład dnia w przedszkolu – rodzic będzie wiedział co dziecko robi w danej chwili w przedszkolu

--- opowiedzieć o stosowanych metodach i formach pracy, o planowanych wydarzeniach w grupie w ciągu roku – rodzic uświadomi sobie, że jego dziecko będzie się wszechstronnie rozwijać 

--- ustalić formy współpracy nauczyciela z rodzicami - uzyskać od rodziców informację czego oczekują, ale też przekazać swoje oczekiwania wobec nich. 

--- uświadomić jak ważny jest udział rodziców w życiu przedszkola – ich zaangażowanie i obecność bardzo pomogą dziecku w procesie adaptacji

--- przekazać wskazówki, jak przygotować siebie i dziecko na przekroczenie progu przedszkola 

Na końcu wpisu do pobrania mini-poradnik dla rodziców "Pierwsze dni w przedszkolu. Jak pomóc swojemu dziecku?" - do wydrukowania. Można go rozdać rodzicom lub powiesić na tablicy. 

Jak rodzice mogą pomóc swojemu dziecku?
15 kroków do udanej adaptacji

1. Dużo rozmawiać z dzieckiem na temat pójścia do przedszkola: opowiadanie jak wygląda dzień w przedszkolu, co dzieci tam robią i jak się bawią. Tłumaczmy dziecku dlaczego nie będzie już w domu z mamą oraz dlaczego będzie spędzało w przedszkolu określony czas. Można wspólnie pooglądać zdjęcia mamy lub taty z przedszkola.

2. Bawić się w przedszkole: zainscenizować z lalkami lub misiami cały przedszkolny dzień, bawić się w to, w co dzieci bawią się w przedszkolu. W takiej zabawie można pokazać dziecku sposób porannego rozstania, jak wyglądają posiłki i leżakowanie, kiedy przychodzi po dziecko mama.

3. Wspólnie czytać książeczki o pójściu do przedszkola -  dziecko utożsamiając się z bohaterem może przeżywać różne sytuacje i poznawać sposoby radzenia sobie z nimi. Propozycje książek: „Pora do przedszkola” A. Sójka, „Bolek i Lolek w przedszkolu” M. Berowska , „Kamyczek. Przedszkole” Ch. L'Heureux,  „Tupcio Chrupcio nie chce iść do przedszkola” A. Casalis , „Przedszkoludki 100 radości i 2 smutki” A. Frączek, „Lulaki, Pan Czekoladka i przedszkolaki” B. Ostrowicka, „Opowiadania dla przedszkolaków” R. Piątkowska, „Przedszkolaki z ulicy Morelowej” B. Gawryluk. 

4. Nie straszyć dziecka przedszkolem, wychowawcą i nie przedstawiać przedszkola z złym świetle („W końcu będziesz tam grzeczny!”). Nie wyrażajmy swych obaw i wątpliwości związanych z przedszkolem przy dziecku.

5. W pierwszych tygodniach odbierać dziecko wcześnie, tak aby mogło stopniowo przyzwyczajać się do rozłąki. 

6. Pomyśleć nad sposobem porannego rozstania, gdyż ten moment jest bardzo ważny. Pożegnanie powinno być krótkie i stanowcze. Ułatwią je rytuały ustalone wspólnie z dzieckiem, np. pomachanie przez okno, wypowiedzenie rymowanki lub wierszyka, uścisk i określona ilość całusów. Dziecko musi wiedzieć, że po takim pożegnaniu rodzic wyjdzie z sali. W pierwszych tygodniach na pewno będzie pojawiał się płacz przy pożegnaniu, ale wydłużanie momentu rozstania tylko pogarsza sprawę. Tylko szybkie pożegnanie pozwoli dziecku jak najszybciej zapomnieć o płaczu i zająć się zabawą. Rzadko kiedy przedszkolak płacze cały dzień, zazwyczaj jest to tylko kilka chwil!

7. Składanie obietnic możliwych do spełnienia - jeśli obiecujemy, że przyjdziemy po obiedzie, to tak zróbmy! Dziecko czuje się niepewnie w nowym środowisku, dlatego słowo rodzica musi być czymś w 100% pewnym. 

8. Przytulanka - przynoszenie z domu ulubionej zabawki sprawi, że dziecko będzie czuło się pewniej w nowym miejscu.

9. Dzień w przedszkolu ma swój określony rytm, inny niż w domu. Przygotujmy dziecko do tej zmiany, zaczynając już w domu, np. zmieńmy pory posiłków, kładźmy dziecko spać wcześniej i budźmy o wcześniejszej godzinie. Takie stopniowe przyzwyczajanie dziecka do innego rozkładu dnia pozwoli mu łatwiej odnaleźć się w przedszkolu.

10.Uczenie dziecka samoobsługi i samodzielności - przedszkolak będzie czuł się pewniej w nowym miejscu, kiedy będzie mógł sam sobie poradzić w niektórych sytuacjach, np. skorzystać z toalety, ubrać się, zjeść posiłek.

11. Przyzwyczajajmy dziecko do nieobecności mamy i taty - łatwiej zniesie rozstanie w przedszkolu. Niech pójście dziecka do przedszkola nie będzie dla niego pierwszą dłuższą rozłąką z rodzicami - zorganizujmy wakacje u babci, weekend u cioci, dzień z wujkiem. 

12. Zadbajmy o wcześniejsze częste spotkania dziecka z rówieśnikami na podwórku, u znajomych, na placu zabaw. Przedszkolakowi łatwiej będzie odnaleźć się w nowej grupie przedszkolnej. 

13. Bardzo ważne jest odwiedzenie przedszkola i poznanie go na dniu otwartym. 

14.Wspólne kupowanie wyprawki pomoże dziecku przygotować się do roli przedszkolaka. Takie przygotowania dają dużo radości i tworzą pozytywne skojarzenia z przedszkolem.

15. Dużym wsparciem dla dziecka podczas pierwszych tygodni w przedszkolu (ale także i później) jest włączanie się rodziców w życie przedszkola. Jak? Przyjdź i poczytaj bajki - twoje dziecko będzie bardzo szczęśliwe. Przyjdź i opowiedz o swojej pracy - twój przedszkolak poczuje się dumny. Pozytywne uczucia, których doświadcza dziecko w związku ze współdziałaniem rodziców i przedszkola, tworzą bardzo dobrą bazę do zaakceptowania przedszkola jako drugiego domu.

Pobierz powyższe rady dla rodziców ---> KLIK