Dwa miesiące z Froeblem...

Właśnie mijają dwa miesiące od wprowadzenia w naszej grupie innowacji i rozpoczęcia pracy wg założeń pedagogicznych F. Froebla. Dzisiejszy post będzie małym podsumowaniem naszych dotychczasowych działań i próbą odpowiedzi na pytanie: czy warto? 

Jak myślicie jaka będzie moja odpowiedź?

Z całą pewnością moja odpowiedź brzmi: TAK! 

Dla naszych dzieci praca tą metodą jest świetnym pomysłem, gdyż są to dzieci 6-letnie, czyli odroczone. "Zwykłe" zajęcia byłyby dla nich trochę powtarzaniem tego, co już robiły w zerówce jako 5-latki. Piszę "zwykłe" zajęcia, bo te nasze freblowskie na pewno zwykłe nie są!:)

Jak musieliśmy się przygotować? 

Na początku kupiliśmy Dary i książki z nimi związane. Po zapoznaniu się ze wszystkimi informacjami i po zbadaniu Darów, przystąpiłyśmy do działania. Rozpoczęłyśmy od przemeblowania sali - wydzieliłyśmy cztery kąciki aktywności, w których dzieci podejmują różnorodne działania: Darów, twórczy, badawczy i gospodarczy. Miałyśmy to szczęście, że w sali były niskie szafki, które ułatwiły nam to zadanie - powstały oddzielone od siebie strefy, dzięki czemu dzieci sobie nie przeszkadzają. 

Po uporządkowaniu sali przeszłyśmy do uzupełnienia wyposażenia kącików. Niestety wielu potrzebnych rzeczy nie miałyśmy, ale na szczęście nasza Pani Dyrektor pomogła nam rozwiązać ten problem:) Najwięcej akcesoriów potrzebowałyśmy do kącika gospodarczego: przede wszystkim kupiłyśmy zestaw naczyń dla dzieci, bo są niezbędne przy przygotowywaniu posiłków w tym kąciku (niedrogie i fajne zestawy są w Ikei). Potrzebowałyśmy też m.in. misek, desek do krojenia, dzbanków, pojemników na produkty spożywcze i przyprawy, i wielu innych rzeczy, które są niezbędne w kuchni:) Doposażenia wymagał też kącik badawczy: różne pojemniki z miarkami, kolby, waga, magnesy, lupy... itd. Kącik twórczy chyba jest w każdym w przedszkolu, a kącik Darów składa się oczywiście z naszych cudownych klocków:) 

Tak prezentują się nasze kąciki:

Kącik Darów

Kącik gospodarczy

Kącik badawczy

Kącik twórczy

Przygotowanie do pracy tą metodą wymagało pewnego nakładu finansowego, ale myślę, że dla chcącego nic trudnego:) Nawet jeśli nie mamy pieniędzy na zakup Darów czy pomocy do kącików, wykorzystujmy to, co mamy! Jak mawiał Froebel: "Naśladuj myśl, nie formę" - jako Dary mogą nam posłużyć inne klocki, a zajęcia w kącikach róbmy przy użyciu sprzętów, które mamy. 

Najważniejsze w tej koncepcji nie jest zakupienie klocków czy innego wyposażenia. Ważna jest organizacja pracy (kąciki!), podejście do roli zabawy, duża ilość zabaw na powietrzu, rozwijanie samodzielności dzieci, kształtowanie umiejętności matematycznych i wyobraźni przestrzennej... i mogłabym tak długo:) My miałyśmy możliwość pełnego przygotowania się do wprowadzenia tej metody, więc w 100% to wykorzystałyśmy. Ale dlaczego rezygnować z czegoś tak fajnego ze względów finansowych - można zacząć od elementów tej metody np. prowadzić zajęcia w grupach-kącikach, wykorzystywać więcej zabaw z drewnianymi klockami. Może jeśli w przedszkolu zostaną dostrzeżone niewątpliwe zalety takiej pracy, to pieniądze się znajdą?:)

Jak wyglądają nasze codzienne zajęcia?

Nasze zajęcia zaczynamy od Porannego Koła. Są to krótkie zajęcia na dywanie, które są podobne do "tradycyjnych" zajęć w przedszkolu. Są to różne zabawy dydaktyczne, czytanie opowiadań, zabawy matematyczne, pogadanki, itd. W tych zajęciach staramy się maksymalnie wykorzystywać Dary, np. są świetne do ilustrowania treści utworów. Na pewno są niezastąpione podczas zajęć matematycznych, ale z czasem okazało się, że możemy ich używać do każdej zabawy (pomysły przychodzą potem już same:)

Po kilku zabawach w Porannym Kole następuje praca dzieci w kącikach. W poniedziałek dzieci są przydzielane do grup, a w kolejnych dniach te grupy jedynie zmieniają swoje miejsce "pracy". Jest to najbardziej atrakcyjna dla dzieci część zajęć - nie mogą doczekać się kiedy będą w określonym kąciku (jaki to trening cierpliwości!), są zawsze bardzo ciekawe jakie zadania są do wykonania w kącikach w danym tygodniu. Te zadania są zazwyczaj atrakcyjne dla dzieci, bo wymagają od nich dużej samodzielności i zaangażowania. My pracujemy tak, że przez cały tydzień dzieci wykonują w kącikach to samo - próby wprowadzenia codziennie innych zadań skończyła się niestety poczuciem niesprawiedliwości u dzieci. Czasem ciężko nam jest skoordynować pracę dzieci w czterech różnych miejscach, ale z czasem idzie to coraz lepiej:) Polecam ten sposób organizacji zajęć do wykorzystania w swojej grupie, nawet jeśli nie pracujecie Froeblem!:) 

Przykładowe działania w kącikach w tygodniu pt. "Owoce, jarzynki, kolorowe witaminki": 

- kącik Darów - układanie sylwet owoców i warzyw, 

- kącik twórczy - stemplowanie połówkami owoców na sylwetach słoików ---> TU, 

- kącik badawczy - ważenie owoców i warzyw, oglądanie ich pod lupą, krojenie na pół, na ćwiartki, 

- kącik gospodarczy - krojenie owoców, robienie kompotów w słoikach. 

Zobaczcie nasze zajęcia w kącikach!

Poznajemy różne liście i nasiona.

Kącik badawczy

Zabawy oddechowe: który przedmiot najłatwiej zdmuchnąć?:)

Kącik badawczy

Wafle z dżemem - pycha!

Kącik gospodarczy

Wakacyjne wspomnienia.

Praca w czterech kącikach

Jak wprowadzać Dary?

Najlepiej jest poznawać jeden Dar przez jeden tydzień. My uznałyśmy, że nasze 6-latki będą poznawać dwa Dary na tydzień - dlatego od drugiego tygodnia września, przez siedem kolejnych tygodni poznawaliśmy nasze kochane klocki. Jeden dzień przeznaczony był na dogłębne poznanie nowej pomocy, zbadanie jej ze wszystkich stron, a drugiego dnia wykorzystywaliśmy Dar w zabawach związanych z aktualną tematyką. U nas ten system sprawdził się doskonale - dzieci nie były przesycone nową pomocą i w miarę szybko poznawały kolejne. Dla nas to też był plus - szybciej miałyśmy do dyspozycji wszystkie Dary:)

Bardzo się rozpisuję, a przecież nic nie odda całej atmosfery i niewątpliwych zalet tej koncepcji, jak migawki z życia naszej grupy!:) 

Poznajemy Dary

Nasze budowle

Zabawy z Darami w tematyce jesiennej: owoce i warzywa oraz zabawa w sklep 

(Dary posłużyły nam jako pieniądze)

Ilustracja słów piosenki "Malowała jesień"

"Przyleciała sroczka i usiadła z boku..."

                                                                      

"Malowała jesień w parku wszystkie liście..."

Przygotowania do wprowadzenia innowacji oraz do pracy wg tej koncepcji pochłonęły trochę naszego czasu i pieniędzy, ale z pewnością wszystko jest warte zachodu. Mimo, że z Froeblem pracujemy dopiero dwa miesiące, już możemy dostrzec niewątpliwe zalety naszych "niezwykłych" zajęć:

Dla dzieci. 

Nasza grupa była bardzo ciekawa o co chodzi z tymi Darami, co to będzie, jak będziemy pracować. Bardzo szybko odnaleźli się w nowym schemacie zajęć - najpierw Poranne Koło, potem kąciki. Trochę się bałyśmy jak zareagują na nowy sposób pracy, czy sobie poradzą z samodzielnym wykonywaniem zadań. Ale jak zwykle okazało się, że my dzieci w ogóle nie doceniamy:) Na początku ze wszystkim przybiegały do Pani, ale z czasem nauczyły się, że kąciki to czas ich SAMODZIELNEJ pracy, więc muszą się starać radzić sobie same. I trzeba im przyznać, ze idzie im to coraz lepiej:) 

Mamy wrażenie, że grupa jest spokojna, nie ma większych konfliktów - nie wiemy jednak, czy to wynika ze specyfiki nowej grupy, czy właśnie z pracy tą koncepcją. Na to pytanie odpowiemy na koniec roku, kiedy będziemy mogły porównać zachowanie dzieci z początku roku i z końca (choć wydaje mi się, że odpowiedź będzie jasna - Dary kształtują u dzieci lepszą koncentrację uwagi, "wyciszają" je). 

Z pracy z Darami oraz z nowej organizacji pracy w sali płynie dla dzieci mnóstwo korzyści, o których mogłabym długo pisać. Myślę, że te najważniejsze, które już nam się udaje zauważyć to:

- świetne kształtowanie myślenia przestrzennego u dzieci (wspaniałe budowle, co widać na zdjęciach),

- wzbogacanie wiedzy matematycznej i kształtowanie umiejętności matematycznych (dzieci bez problemu odróżniają walec, kulę i sześcian, intuicyjnie wyczuwają pojęcie ułamka),

- wyciszenie dzieci, trening cierpliwości,

- doskonalenie samodzielności,

- doskonalenie współpracy w zespole,

- rozwijanie logicznego myślenia, wnioskowania podczas zabaw badawczych,

- samodzielne, bardzo ciekawe organizowanie zabaw tematycznych,

- wprowadzenie stałości i przewidywalności do rozkładu dnia i tygodnia - dzieci wiedzą kto jest w jakim kąciku, że codziennie następuje zmiana itd., 

- duża ilość zabaw na powietrzu zaspokaja "głód ruchu".

Dla rodziców. 

Dostajemy wiele sygnałów od rodziców: że dzieci opowiadają w domu, jakie wspaniałe rzeczy robią w przedszkolu, że wracają po przedszkolu do domu jakieś "inne", jakby spokojniejsze, że w domu zaczęły interesować się zabawą klockami. Zajęcia otwarte, które dla nich poprowadziłyśmy też spotkały się z dużym uznaniem. Usłyszałyśmy wiele miłych słów, które utwierdziły nas w przekonaniu, że warto:) Rodzice z wielką ciekawością obserwowali swoje pociechy pracujące w kącikach - dopytywali z lekkim zdziwieniem: czy wy tak pracujecie codziennie?:) Myślę, że są zadowoleni, że ich dzieci robią coś inaczej, w sposób wyjątkowy, niestandardowy. 

Dla nas, nauczycielek. 

Praca wg tej koncepcji wymaga od nas trochę więcej pracy, niż przy tradycyjnych zajęciach. Myślę, że najbardziej wymagające jest przygotowanie zajęć w kącikach: nie tylko wymyślenie ciekawych i w miarę samodzielnych dla dzieci zadań, ale także późniejsze ich nadzorowanie jest absorbujące (trzeba mieć podzielną uwagę, aby ogarnąć cztery kąciki; bardzo pomocna jest tutaj nasza pomoc nauczyciela pani Agata). Potrzeba jest również dużo kreatywności przy opracowywaniu planów miesięcznych, wymyślaniu zajęć - nie ma tu tradycyjnej obudowy metodycznej, z gotowymi scenariuszami zajęć i planami miesięcznymi. W dostępnych książkach są oczywiście inspiracje i pomysły, ale większość trzeba wymyślić samemu. To jest akurat ogromna zaleta wg nas - trzeba wyjść poza schemat, pomyśleć, zrobić coś inaczej - oczywiście Dary dają wiele możliwości. Myślę, że te początki były dla nas trochę trudne, bo wszystko było nowe, wielu rzeczy się uczyłyśmy. Plan na listopad napisałyśmy już o wiele łatwiej, bo "myślenie Froeblem" powoli wchodzi nam w krew:) Kiedy widzimy zaangażowane dzieci, ich radosne miny, zadowolonych rodziców, to ta nasza odrobina więcej pracy naprawdę nam nie przeszkadza. Wręcz przeciwnie - daje dużo satysfakcji.

Bardzo się rozpisałam.. Ale to dlatego, że teraz tym żyję, jest to moją pasją. Chcę nią zarazić jak najwięcej osób, bo naprawdę warto! Jeśli chcemy, aby nasze dzieci wyrosły na wspaniałych ludzi stawiajmy na wartościową i mądrą edukację. Zabawa z Froeblem na pewno taka jest!

Jeśli ktoś miałby jakieś pytania to służę pomocą i zapraszam do kontaktu:) A jeśli o czymś nie napisałam - dajcie znać w komentarzach:)

Wiele odpowiedzi można znaleźć w książkach i na stronie internetowej:

- Bilewicz-Kuźnia B., „Dar zabawy. Metodyka i propozycje zajęć z dziećmi według założeń pedagogicznych Froebla”, Lublin, 2014

- Bilewicz-Kuźnia B., „Dar zabawy. Program wychowania przedszkolnego”, Lublin, 2014

- Kustosz S., "Rymuję i buduję. Rymowanki i wiersze do darów", Lublin 2014

- www.froebel.pl

oraz w moich poprzednich postach:)

- Pedagogika F. Froebla w przedszkolu

- Organizacja pracy wg założeń F. Froebla