Organizacja pracy wg założeń F. Froebla

W poprzednich postach było trochę teorii o tym jak wprowadzać innowację pedagogiczną oraz o założeniach pedagogicznych koncepcji Froebla. Dziś opiszę jak wygląda organizacja sali oraz całej pracy z dziećmi. Nie mogę się doczekać kiedy wypróbuję w praktyce to wszystko, co opisałam w innowacji. Jak zadziała inne prowadzenie zajęć, inny układ stolików i mebli w sali? Jak zareagują na te zmiany dzieci i rodzice? Te wszystkie odpowiedzi już we wrześniu, a dziś zapraszam do poczytania o co w tym wszystkim chodzi:)

Innowacja, którą wprowadzamy od września jest innowacją programowo-metodyczno-organizacyjną. To znaczy, że nasza praca będzie wymagała innej organizacji sali oraz stosowania innych metod i sposobów pracy, a także opierała się na programie „Dar zabawy…” B. Bilewicz- Kuźni.

Aktywność dzieci w ciągu dnia jest dzielona na zabawę swobodną oraz zabawę zorganizowaną, Zabawa swobodna będzie stanowiła zdecydowaną część dnia. Natomiast zabawy zorganizowane to będą przede wszystkim zajęcia dydaktyczne. Będą one organizowane w dwóch formach: 

zajęć w porannym kole oraz zabaw w kącikach.

Zajęcia w porannym kole to zajęcia realizowane z całą grupą. Mają na celu budowanie wiedzy dzieci i nabywanie przez nie kompetencji określonych w podstawie programowej. Odbywają się codziennie po śniadaniu, czyli rozpoczynają dzień w przedszkolu. W tych zajęciach inicjatywę przejmuje nauczyciel, np. przekazuje określone wiadomości, prezentuje opowiadania, wiersze.

Zajęcia w kącikach odbywają się po zajęciach w porannym kole. Dzieci co tydzień dobierane są w grupy, które pracują razem codziennie w innym kąciku. Każda grupa pracuje w niezmienionym składzie, przesuwając się w kolejnych dniach do kolejnych kącików. Praca w grupach odbywa się cztery dni w tygodniu, jeden dzień jest przeznaczony na dowolne działania nauczyciela, np. wycieczki, spacery, wyjścia, dzień zabawy. Nauczyciel planuje zadania na cały tydzień do kącików, np. dzieci z kolejnych grup codziennie w kąciku twórczym malują wiosenny pejzaż. Dzięki takiej organizacji pracy możemy lepiej indywidualizować zadania i obserwować dzieci. Nauczyciel przygotowuje niezbędne materiały do wykonania określonych zadań i instrukcje. Stroną aktywną w tej części zajęć są dzieci – poprzez swoje działania dochodzą do wiedzy, eksperymentują, badają, tworzą.

Praca dzieci w kącikach wymaga odpowiedniej aranżacji sali, która mamy już (mniej więcej) przygotowaną - zdjęcia zamieszczę, jak już wszystko będzie na tip-top:) 

Ważne jest wydzielenie kącików:

- darów, w którym będą znajdowały się dary: freblowskie klocki, dary natury,

- twórczego - materiały plastyczne, instrumenty, rekwizyty do zabaw w teatr i inne przedmioty związane z twórczością dzieci,

- badawczego - gry dydaktyczne i materiały edukacyjne, przyrządy i pojemniki, przyrządy miernicze, różne sprzęty i urządzenia, np. lupa, mikroskop, kompas,  różne pomoce, np. globus)

- gospodarczego - ma charakter małej kuchni i ogródka, dlatego gromadzimy tu akcesoria ochronne i porządkowe (np. rękawiczki, szczotki, gąbki, fartuszki itd.), naczynia kuchenne i sztućce, przyprawy, narzędzia ogrodowe, rośliny zielone i zioła, zwierzęta.

Kąciki muszą być oddzielone od siebie (u nas niskimi szafkami), aby dzieci się nie rozpraszały i nie przeszkadzały sobie. W każdym kąciku znajduje się stolik i krzesła oraz wszelkie potrzebne materiały i pomoce.

,,Kąciki to wydzielone miejsca, w których odnajdziemy:

1. Kącik badawczy – (...)Zabawy badawcze wyrażają dziecięcą potrzebę eksplorowania. Działania te powinny odbywać się pod czujnym okiem nauczyciela. Przykładowy zestaw materiałów i pomocy w kąciku badawczym: akcesoria do manipulowania, przesypywania, eksplorowania przestrzeni – pojemniki, lejki, lupy, lornetki, kompasy, miarki, linijki, wagi itp.);

2. Kącik twórczy (twórczych prac ręcznych) – to miejsce, w którym dzieci mogą rozwijać kreatywność, twórczość i zamiłowanie do aktywności artystycznej. W kąciku twórczym mogą znaleźć się materiały plastyczne, a także rekwizyty i pomoce związane ze sztuką muzyczną, plastyczną, teatralną i filmową);

3. Kącik gospodarczy – to miejsce, w którym prowadzone są zajęcia kulinarne i ogródkowe (...)Dzieci uczą się w nim przyrządzania łatwych potraw(...) W części ogródkowej zajmują się pielęgnacją roślin, ziół i kwiatów , a także hodowlą małych zwierząt. Kącik gospodarczy może zawierać elementy kuchenne – nożyki, łyżeczki, tacki,a także elementy porządkowe – ściereczki, miotełki oraz akcesoria do pielęgnacji roślin czy zwierząt);

4. Kącik darów– to miejsce, w którym znajdują się pudełka z darami. Oprócz nich w skład kącika wchodzą również elementy tzw. małego i dużego świata, czyli zabawki przedszkolne: figurki, plastikowe postaci, zwierzęta, lalki, klocki czy domki‘’ 

Proponowane rozwiązania organizacyjne sprzyjają rozwojowi umiejętności współpracy w grupie, pełnienia odpowiedzialności za zadanie, słuchania siebie nawzajem i samodzielności. Dają także nauczycielowi możliwość efektywnego indywidualizowania pracy – jest to łatwiejsze w mniejszych grupach. Na zajęciach wg założeń tej innowacji unika się schematu „wszyscy robią to samo, w tym samym czasie, w ten sam sposób”. Bardzo podoba mi się pomysł pracy w grupach – jestem bardzo ciekawa jak to zadziała u dzieci:)

Tak naprawdę będziemy z dziećmi robić to, co do tej pory, ale w nowy sposób. Największą zmianą jest praca dzieci w kącikach – nie tylko wymaga innej aranżacji sali, ale także innej organizacji pracy. Do tej pory zawsze (z nielicznymi wyjątkami) pracowałam z całą grupą, a teraz się to zmieni.

W koncepcji Froebla podoba mi się również podkreślanie kontaktu z naturą. Dzisiaj dzieci nie spędzają dużej ilości czasu na dworze. Jeśli już, to są to place zabaw. Nie ma zabaw na łące, w lesie, przy trzepaku. Froebel podkreślał znaczenie zabawy na łonie natury, propagował ideę bycia blisko przyrody. Dlatego nieodłącznym elementem pracy wg jego założeń jest organizowanie dzieciom warunków do pielęgnowania roślin w ogródku, w sali, na balkonie. Praca w ogrodzie nauczy dzieci systematyczności, odpowiedzialności, współpracy we wspólnym dążeniu do celu. Oprócz prac o ogródku Froebel zalecał spędzanie dużej ilości czasu poza salą przedszkolną. Ogród czy okolica przedszkola mogą być dobrym miejscem do realizowania zajęć, zabaw zorganizowanych lub swobodnych. W miarę możliwości należy spędzać jeden dzień w tygodniu w plenerze – na zajęciach, wycieczkach, zabawie.

Od września chcemy spróbować pracować z dziećmi inaczej. Chcemy im dać to, co najcenniejsze, czyli czas. Czas na swobodną, nieskrępowaną zabawę. Chcemy, aby wszechstronny rozwój dzieci odbywał się w atmosferze spokoju i wyciszenia. Chcemy, aby dzieci miały codzienny kontakt z naturą. Chcemy rozwijać u nich umiejętności matematyczne, postawę twórczą, umiejętność współpracy. Chcemy, aby dzieci bawiły się prostymi zabawkami, które maksymalnie rozwijają kreatywność. Chcemy, aby nasze dzieci były szczęśliwe. Te wszystkie założenia pozwoli nam zrealizować praca według założeń Froebla. Wracamy więc do źródeł – pochylamy się nad dorobkiem i świetnymi pomysłami sprzed stu lat. To, co stare wcale nie znaczy gorsze, tak samo jak to, co nowe i nowoczesne wcale nie znaczy lepsze (już zdążyliśmy się przekonać patrząc na negatywne skutki ciągłego braku czasu, gonitwy za pieniądzem czy nowoczesnych technologii).

Kilka słów o założeniach pedagogicznych F. Froebla w moim poprzednim poście ---> KLIK.

Więcej informacji o idei F. Froebla można znaleźć w książkach:

- Bilewicz-Kuźnia B., „Dar zabawy. Metodyka i propozycje zajęć z dziećmi według założeń pedagogicznych Froebla”, Lublin, 2014

- Bilewicz-Kuźnia B., „Dar zabawy. Program wychowania przedszkolnego”, Lublin, 2014

- Bilewicz-Kuźnia B., „Historyczny i współczesny obraz edukacji przedszkolnej według koncepcji F. W. Froebla”, [w:] Parczewska T., Bilewicz-Kuźnia B. (red.), „Edukacja przedszkolna w Polsce i na świecie. Wybrane zagadnienia”, Lublin, 2013

- Heiland H., „Friedrich Froebel (1782-1852)”, [w:] „Kwartalnik Pedagogiczny”, 

nr 1-2, 2000

- Wołoszyn S., „Metoda ogródków dziecięcych F. Froebla”, [w:] Wołoszyn S., „Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej. Tom 2: Pedagogika i szkolnictwo w XIX stuleciu”, Kielce, 1997

lub na stronach internetowych:

- www.froebel.pl

- www.martakotarba.edu.pl – „F. W. A. Froebel i jego filozofia sferyczna. Galeria pedagogów”, M. Kotarba-Kańczugowska